Wsparcie pracowników z doświadczeniem uchodźczym lub migracyjnym – przewodnik dla liderów i HR
Doświadczenie migracji, szczególnie tej przymusowej, to nie tylko zmiana kraju. To często utrata poczucia bezpieczeństwa, tożsamości, bliskich relacji, a czasem również traumy wojennej lub prześladowań.
Dlatego wsparcie pracowników z takim doświadczeniem to coś więcej niż wielokulturowość w broszurze. To tworzenie środowiska pracy, które realnie odpowiada na potrzeby osób w kryzysie migracyjnym lub uchodźczym.
🌍 Jaki wpływ ma migracja przymusowa na zdrowie psychiczne?
Z danych WHO i UNHCR wynika, że:
- Uchodźcy i osoby z doświadczeniem przymusowej migracji mają 10 razy wyższe ryzyko wystąpienia PTSD, depresji i zaburzeń lękowych
- Trauma może występować przed, w trakcie i po migracji – obejmując wojny, przemoc, utratę bliskich, poczucie zagrożenia lub dezorientację kulturową
- Sam proces osiedlania się i integracji może być źródłem retraumatyzacji — przez biurokrację, bezsilność, izolację społeczną
🧠 Co to oznacza w miejscu pracy?
Osoby z doświadczeniem uchodźczym mogą:
- Nie ufać autorytetom (np. przełożonym)
- Być nadmiernie wycofane lub przeciwnie — zbyt chętne do zgody (reakcja typu fawn)
- Pracować z poczuciem winy (“ja przeżyłem, inni nie”)
- Nie ujawniać swojego doświadczenia z obawy przed stygmatyzacją
Dlatego podejście trauma-informed jest kluczowe, także wtedy, gdy nie wiemy o czyjejś historii.
🛠️ Co może zrobić HR i liderzy?
1. Unikaj założeń
Nie oczekuj, że ktoś opowie swoją historię. Twórz struktury wspierające wszystkie osoby z historią migracyjną lub traumatyczną — bez konieczności ujawniania się.
2. Bądź wrażliwy kulturowo
Szanuj święta, potrzeby religijne, styl ubioru, język. Nie oczekuj „dopasowania się” — zamiast tego twórz przestrzeń na różnorodność.
3. Buduj psychologiczne bezpieczeństwo
Zadbaj o to, by osoba mogła powiedzieć „nie wiem” lub „potrzebuję czasu” bez lęku przed oceną.
4. Unikaj tokenizacji
Nie proś o „inspirującą historię uchodźczą” do kampanii wizerunkowej. Reprezentacja to nie występ — to realny udział i decyzje.
5. Wspieraj poza firmą
Zaoferuj dostęp do konsultacji psychologicznych, organizacji pozarządowych, pomocy językowej, prawnej czy mieszkaniowej.
🧭 Na koniec
Włączenie uchodźców i migrantów to nie PR — to wyraz sprawiedliwości i empatii.
Miejsce pracy, które wspiera osoby z doświadczeniem przemieszczenia, to miejsce, które potrafi być naprawdę ludzkie — i dzięki temu silne, odporne i różnorodne.
