Jak wspierać pracowników w obliczu traumy zbiorowej i kryzysów?
(np. wojna, katastrofy humanitarne, globalne wydarzenia)
Wojna, katastrofy naturalne, kryzysy społeczne, te wydarzenia nie kończą się na granicy biura. Dla wielu pracowników, zwłaszcza tych, których bliscy lub korzenie kulturowe są bezpośrednio zaangażowane, to nie tylko „wiadomości”, to codzienny stres, niepokój i przeciążenie emocjonalne.
A jednak w wielu firmach te kryzysy spotykają się z milczeniem lub komunikatem: „wracamy do pracy, jak zwykle”.
Taka cisza może być odbierana jak opuszczenie.
🌍 Czym jest trauma zbiorowa?
Trauma zbiorowa to psychologiczna reakcja, która pojawia się, gdy cała grupa doświadcza zagrożenia lub straty, jak wojna, przymusowa migracja, katastrofa klimatyczna czy pandemia.
Według Judith Herman (1992), trauma to nie tylko samo wydarzenie, ale przede wszystkim przeciążenie układu nerwowego i zerwanie poczucia więzi i sensu.
W traumie zbiorowej:
- Żałoba i lęk są przewlekłe
- Towarzyszy im niepewność, bezradność
- Pojawia się poczucie winy ocalałego, szczególnie gdy bliscy są w niebezpieczeństwie
Nawet osoby niezaangażowane bezpośrednio mogą doświadczać wtórnej traumy, przez stały kontakt z mediami i relacjami z otoczenia.
🧠 Co dzieje się w mózgu?
Przy długotrwałej traumie aktywuje się ciało migdałowate (centrum alarmowe), a osłabieniu ulega kora przedczołowa (odpowiedzialna za planowanie, skupienie, ocenę sytuacji).
Dlatego pracownicy mogą być wycofani, rozproszeni, nadmiernie emocjonalni lub wręcz otępiali — to naturalne reakcje przetrwania.
🛠️ Jak HR i liderzy mogą naprawdę pomóc?
1. Nazwij to, co się dzieje
Milczenie może być odbierane jak ignorowanie. Prosty komunikat: „Wiemy, że to, co się dzieje na świecie, może wpływać na wielu z Was” — robi różnicę.
2. Daj elastyczność
Zadbaj o elastyczne godziny pracy, zmniejszenie presji czasowej, możliwość wzięcia dnia wolnego.
3. Stwórz bezpieczne przestrzenie
Zaproponuj dobrowolne rozmowy grupowe, kręgi wsparcia, check-iny, bez przymusu.
4. Udostępnij realne zasoby
Przypomnij o dostępnych formach pomocy: wsparciu psychologicznym, konsultacjach, materiałach w odpowiednich językach.
5. Wspieraj menedżerów
Daj im język i narzędzia do prowadzenia rozmów z empatią, bez potrzeby „ratowania”.
🔚 Na koniec
Wsparcie pracowników w czasie globalnego kryzysu to nie deklaracja polityczna, to wyraz człowieczeństwa.
Kiedy uznajesz emocje i tworzysz przestrzeń dla troski, nie tylko zatrzymujesz talenty, budujesz kulturę odporności i zaufania.
